BiH je potreban privredni rast od pet do šest odsto na godišnjem nivou, što trenutno nije slučaj, da bi se smanjio trenutni jaz koji postoji u odnosu na neke razvijene evropske zemlje, a da bi se to postiglo, neophodne su veliki infrastrukturni projekti i investicije u energetski sektor.
Kaže ovo za “Glas Srpske” profesor sa Ekonomskog fakulteta Univerziteta u Banjaluci Dragan Gligorić, analizirajući trenutno ekonomsko stanje u BiH, pojašnjavajući kako se svaka uložena, odnosno investirana marka višestruko vraća i dovodi do niza pozitivnih ekonomskih efekata.
– Primjera radi, izgradnjom nekog energetskog objekta, pored građevinskog i elektrosektora, benefite bi osjetile i mnoge druge privredne grane, a što bi na kraju dovelo do tako neophodnog privrednog rasta, o kojem, u današnje vrijeme mnoge zemlje mogu samo da sanjaju. Nažalost, zbog raznih političkih blokada, prije svega onih od strane bošnjačkih partija, neke od velikih investicija u BiH su godinama blokirane, što privredni rast usporava – kaže Gligorić.
Zbog toga, kako kaže, ne može nikako da shvati politiku koju vode bošnjačke partije. Prošlo je 12 mjeseci od obećanja političkih predstavnika iz FBiH, pobjednika oktobarskih izbora, da neće više biti blokada planiranih projekata izgradnje aerodroma u Trebinju, HE “Buk Bijela”, odnosno hidroenergetskog sistema “Gornja Drina”, istočne konekcije, odnosno kraka gasovoda “Turski tok” kroz Republiku Srpsku, ali i južne, koja predviđa izgradnju gasovoda za transport LNG gasa do BiH. Lideri “trojke” nisu ispunili obećanja pa planirani projekti vrijedni oko 3,75 milijardi maraka čekaju dobru volju političara, kojima su puna usta priče o “boljem sutra”. O kolikom novcu se radi možda se najbolje može ilustrovati ako se pogleda priliv direktnih stranih investicija u BiH tokom prošle godine, koji je iznosio 1,44 milijarde maraka.
Inače sve ovo se dešava u vrijeme kada cijelu Evropu trese velika ekonomska, finansijska i energetska kriza te kada zemlje jednostavno vape za investicijama koje bi mogle pokrenuti posrnule privrede.
Gligorić navodi i da bi sam bankarski sektor imao koristi od pokretanja ovih zamrznutih projekata, jer on raspolaže sa određenim viškom novca, koji u današnjim okolnostima nema gdje da plasira, ali i da bi sve ovo dovelo do većih plata u BiH i zaposlenosti, ali sigurno i većeg izvoza, koji posljednjih nekoliko mjeseci zabrinjavajuće pada.
– Naravno, ne treba zaboraviti ni da privredni rast omogućava i lakše servisiranje postojećih dugova. Da bi se on uredno servisirao, stopa privrednog rata treba da bude veća od kamate koja se plaća na servisiranje duga. Znači mnogo toga je u igri, pozitivnih efekata koji bi mnogo dobrog donijelo domaćoj ekonomiji – navodi Gligorić, ističući da se nada da će konačno prevladati razum nad političkim populizmom, koji nikom ne donosi dobro.
Ukazuje i da bi se gradnjom planiranih gasovoda, ali i hidroelektrana, stvorili uslovi da BiH i dalje ima energetsku nezavisnost, a što se pokazalo ključnim nakon dešavanja u vezi sa Ukrajinom, ali i da bi skidanje blokada sa ovih projekata, te rast BDP, zajedno sa energetskom stabilnošću i niskim cijenama struje, bio dobar i pozitivan signal za inostrane investitore, koji bi onda u drugačijem svjetlu gledali ove prostore.
Nikako ne treba zaboraviti spomenuti i da je ulazak BiH u EU u jednu ruku uslovljen i ekonomskim napretkom. I to bi trebalo da znaju oni koji se sa mjesečnim primanjima od sedam do 10 hiljada maraka protive realizaciji pomenutih projekata, a pri tome su im usta puna evropskog puta.
Energetski sektor
Republika Srpska trenutno raspolaže sa termo i hidroobjektima snage oko 1.000 megavata, što joj omogućava da trećinu proizvedene električne energije izveze u godinama kada je povoljna hidrološka situacija. Izgradnjom planiranih novih kapaciteta, energetski sektor Srpske, pa samim tim i BiH, bio bi “jači” za gotovo 60 do 70 odsto, ne računajući planirane solarne projekte, što bi omogućilo BiH da se lakše uhvati u koštac sa aktuelnim, ali i predstojećim izazovima.
Komentariši