U Srbiji se danas održavaju izbori za poslanike Skupštine Srbije i Skupštine Vojvodine, kao i lokalni izbori u 65 opština i gradova uključujući Beograd.
Na 8.273 biračka mjesta svoje pravo može da iskoristi 6.500.666 upisanih birača.
Biračka mjesta biće otvorena od sedam do 20 časova.
Za parlamentarne izbore građani će se opredjeljivati za jednu od 18 izbornih lista na kojima je predloženo 2.817 kandidata za 250 mjesta u parlamentu.
Za Skupštinu Vojvodine takmiči se 13 izbornih lista za 120 poslaničkih mjesta, a za Skupštinu Grada Beograda 14 izbornih lista za 110 odborničkih mjesta.
Srbi sa Kosova i Metohije glasaće na biračkim mjestima na jugu centralne Srbije – u Vranju, Kuršumliji, Raškoj i Tutinu.
Osobe koje na dan glasanja budu na odsluženju vojnog roka, na vojnoj vježbi ili na školovanju u jedinicama ili ustanovama Vojske Srbije mogu da glasaju na ukupno 36 biračkih mjesta u više opština.
Biće otvoreno i 29 biračka mjesta u zavodima za izvršenje krivičnih sankcija, a upisano je 8.543 birača.
Srpski državljani koji žive u inostranstvu mogu da glasaju u 35 zemalja na 81 izbornom mjestu, a upisano je 39 270 birača. Zbog razlike u vremenskim zonama u SAD, Kanadi, Portugaliji i Velikoj Britaniji glasali su juče.
Najviše biračkih mjesta, 19 biće otvoreno u BiH. U BiH će se glasati u Sarajevu, u Banjaluci i Bijeljini na dva mjesta, u Mostaru, Trebinju, Bijeljini, Višegradu, Bratuncu, Doboju, Zvorniku, Branjevu, naselju Lopare, Rudu, Prijedoru, Mrkonjić Gradu, Palama i Novom Goraždu.
Izborna tišina traje do zatvaranja biračkih mjesta u 20 časova.
U vrijeme predizborne tišine na javnim skupovima, u elektronskim i štampanim medijima ne smiju se objavljivati procjene rezultata izbora, javno predstavljati kandidati za narodne poslanike, njihovi programi i slično, a ovo se odnosi i na portale koji su registrovani kao mediji.
Procedura
Svaki građanin glasa na biračkom mjestu na kojem je upisan u birački spisak, a može da glasa samo uz važeću ličnu kartu ili pasoš. Poželjno je, ali nije obavezno, predati i poziv za glasanje.
Ukoliko se neko zatekne na biračkom mjestu prilikom zatvaranja biračkog mjesta ili neposredno ispred, biće mu omogućeno da glasa.
Svi birači koji su iz zdravstvenih razloga spriječeni da dođu na biračko mesto, kao i osobe sa invaliditetom, nemoćni i stari mogu da glasaju kod kuće ili na nekom drugom mjestu ako obavijeste birački odbor najkasnije do 11 časova na dan glasanja.
Birač koji nije u stanju da sam popuni glasački listić, ima pravo da na biračko mjesto povede pomagača koji će umesto njega popuniti glasački listić onako kako mu birač odredi.
Glasa se lično i to tako što se zaokruži redni broj ispred naziva jedne izborne liste za koju pojedinac želi da glasa.
Na biračkim mjestima zabranjeno je korišćenje mobilnih telefona ili drugih sredstava komunikacija, kao i foto-aparata i kamera.
Izbore će pratiti 5.587 posmatrača, a u pitanju je devet domaćih udruženja i 25 međunarodnih organizacija i stranih država.
Lokalna izborna komisija u roku od 96 časova od zatvaranja biračkih mjesta donosi za sva biračka mjesta koja se nalaze na njenoj teritoriji zbirni izvještaj o rezultatima glasanja, a zbirni izveštaj o rezultatima glasanja u inostranstvu donosi RIK.
Republička izborna komisija u roku od 96 časova od prijema svih zbirnih izvještaja o rezultatima glasanja donosi i objavljuje za sva biračka mjesta ukupan izveštaj o rezultatima izbora.
Za ulazak u skupštinu i osvajanje poslaničkih mandata potrebno je da se pređe cenzus od tri odsto, a stranke i koalicije nacionalnih manjina u raspodjeli mandata učestvuju i ako osvoje manje od tri odsto.
Prema zakonu o izboru narodnih poslanika, RIK u roku od deset dana od dana objavljivanja ukupnog izvještaja o rezultatima izbora rješenjem dodjeljuje mandate kandidatima za narodne poslanike po njihovom redoslijedu na izbornoj listi.
Rok za formiranje Narodne skupštine je 30 dana od objavljivanja konačnih rezultata, dok je rok za formiranje nove vlade 90 dana od formiranja Narodne skupštine.
Ovo će biti 14. parlamentarni izbori od uvođenja višestranačja u Srbiji, a deveti vanredni.
Kako počinje izborni dan
Na početku izbornog dana, birački odbor u prisustvu birača koji prvi dođe na biračko mjesto utvrđuje da li je glasačka kutija ispravna i prazna i to upisuje u kontrolni list.
Nakon toga, kontrolni list potpisuju birač koji prvi dođe na biračko mjesto i najmanje jedan član biračkog odbora.
Birački odbor u prisustvu birača koji prvi dođe na biračko mjesto ubacuje popunjen i potpisan kontrolni list u glasačku kutiju, koju nakon toga pečati.
Ispravnost glasačke kutije ne može se provjeriti u prisustvu birača za koga je nakon provjere UV-lampom utvrđeno da je izašao na izbore na drugom biračkom mjestu, koji nema važeću javnu ispravu za utvrđivanje identiteta, koji nije upisan u izvod iz biračkog spiska i koji je član biračkog odbora na tom biračkom mjestu.
Raspodjela mandata
Poslanici Skupštine Srbije biraju se po proporcionalnom izbornom sistemu tako što se glasa za izbornu listu kandidata u Republici Srbiji kao jednoj izbornoj jedinici.
Prema Zakonu o izboru narodnih poslanika, poslanički mandati raspodjeljuju se izbornim listama srazmjerno broju dobijenih glasova, a broj mandata koji pripada izbornim listama utvrđuje se primjenom sistema najvećeg količnika.
Narodna skupština ima 250 narodnih poslanika, koji se biraju na četiri godine.
U raspodjeli mandata mogu učestvovati samo izborne liste koje su prešle tzv. izborni cenzus, odnosno dobile najmanje tri odsto glasova od broja birača koji su glasali. Od ovog pravila postoje dva izuzetka.
Prvi izuzetak su izborne liste koje imaju položaj izborne liste nacionalne manjine, a to su one izborne liste za koje je Republička izborna komisija utvrdila da je osnovni cilj njihovog podnošenja predstavljanje i zastupanje interesa nacionalne manjine.
Ove izborne liste učestvuje u raspodjeli mandata i onda kada dobiju manje od tri odsto glasova od broja birača koji su glasali, tako što se mandati raspodjeljuju primjenom sistema najvećeg količnika, a količnici izbornih lista nacionalnih manjina koje su osvojile manje od 3% glasova uvećavaju se za 35%, što, ipak, nije garancija da će im prilikom raspodjele zaista pripasti poslanički mandat.
Drugi izuzetak je situacija u kojoj nijedna izborna lista nije dobila 3% glasova od broja birača koji su glasali, i tada sve izborne liste koje su dobile glasove mogu učestvovati u raspodjeli mandata.
Svakoj izbornoj listi pripada broj mandata koji je srazmeran broju dobijenih glasova.
Mandati se raspodjeljuju primjenom sistema najvećeg količnika (tzv. Dontov sistem), tako što se ukupan broj glasova koji je dobila svaka pojedina izborna lista podijeli brojevima od jedan do 250. Dobijeni količnici razvrstavaju se po veličini, a u obzir se uzima 250 najvećih količnika.
Petar Korović iz Republičkog zavoda za statistiku ranije je za Tanjug objasnio da je Dont bio belgijski matematičar koji je u 19. vuheku napravio taj sistem raspodjele mandata, a koji većina zemalja koristi i danas.
On je objasnio da je osnovna razlika između proporcionalnog izbornog sistema, koji se u Srbiji primjenjuje i većinskog u tome što se u proporcionalnom sistemu glasa za liste kandidata, a u većinskom direktno za kandidata i da iz toga proizilazi i razlika u raspodjeli mandata.
On je naveo i konkretan primjer kako funkcioniše Dontov sistem.
-Ako imamo tri liste koje su prešle cenzus, onda broj glasova svake od tih lista delimo brojevima od jedan do 250 i zabilježimo te količnike, tako da imamo ukupno 750 količnika, od svake liste po 250. Te količnike poređamo od najvećeg ka najmanjem, a gledamo samo 250 prvih pošto toliko imamo poslaničkih mesta. Svaka stranka dobiće onoliko poslaničkih mesta koliko se puta njen količnik pojavljuje u nizu od prvih, najvećih 250 količnika – objasnio je Korović.
Kako je istakao, postoji mogućnost da se na posljednjem, 250. mjestu, nađe broj, odnosno količnik, koji je isti kao broj na 251. i 252. broju.
– To znači imamo tri stranke sa istim količnicima, a svega još jedan mandat za raspodelu. Tada će taj poslednji mandat da dobije ona stranka koja je ukupno osvojila najviše glasova u apsolutnom broju – rekao je Korović.
je census prešlo, kako kaže, na primjer, deset lista, imali bi 2.500 količnika i svaka stranka bi opet dobila onoliko mandata koliko puta se njeni količnici pojavljuju u prvih, najvećih 250 količnika od mogućih 2.500.
Republička izborna komisija u roku od 96 časova od prijema svih zbirnih izvještaja o rezultatima glasanja, koje donose lokalne izborne komisije za sva biračka mjesta na njenoj teritoriji, donosi i objavljuje u “Službenom glasniku Republike Srbije” ukupan izveštaj o rezultatima izbora za sva biračka mesta.
Republička izborna komisija u roku od deset dana od dana objavljivanja ukupnog izvještaja o rezultatima izbora rješenjem dodjeljuje mandate kandidatima za narodne poslanike po njihovom redoslijedu na izbornoj listi, počev od prvog kandidata sa izborne liste i izdaje uvjerenja o izboru za narodnog poslanika.
Mandat novog saziva Narodne skupštine počinje potvrđivanjem mandata najmanje dvije trećine narodnih poslanika na prvoj sjednici novoizabrane Narodne sku
Kfor: Osiguraćemo slobodu kretanja za sve tokom izbornog procesa
Kfor je danas saopštio da će preduzeti sve neophodne mjere sa ciljem da se osigura sloboda kretanja za sve zajednice na Kosovu tokom izbornog procesa.
– Kfor je posvećen preduzimanju adekvatnih mjera kako bismo održali bezbjedno okruženje za sve zajednice na Kosovu, ali i slobodu kretanja tokom izbornog perioda. Sve to u skladu sa mandatom na osnovu Rezolucije 1244 Savjeta bezbjednosti UN iz 1999. godine – navodi se u saopštenju Kfora na Fejsbuku.
Priština nije dozvolila Srbima da na parlamentarnim izborima glasaju na KiM, pa će oni sutra glasati u centralnoj Srbiji.
Komentariši