Mirno razdruživanje je pravno dozvoljeni način ugovoranja kojim se, uglavnom u do tada složenim državama – federacijama, njene federalne jedinice ugovornim putem sporazumijevaju o izlasku jedne od njih, ili svake od njih, iz sastava dotadašnje federalne države i nastavku postojanja tih izdvojenih federalnih jedinica kao samostalnih država ili one nakog tog razdruživanja mogu ići na državno-političko ujedinjavanje sa nekom drugom državom.
U nedavnoj prošlosti kao primjer mirnog razdruživanja može se navesti slučaj Čehoslovačke. Ona je bila federacija Češke i Slovačke, koja je mirnim razdruživanjem, sporazumom između te dvije federalne jedinice, prestala da postoji, a iz nje su nastale dvije nove države – Češka, na jednoj, i Slovačka na drugoj strani.
Ustav dotadašnje Čehoslovačke nije nijednom svojom odredbom zabranjivao takav oblik razdruživanja, čime se može objasniti zašto nikada nije dovedena u pitanje pravna valjanost razdruživanja Češke i Slovačke.
Ni Ustav BiH ne propisuje zabranu ovakvog razdruživanja, ako bi Republika Srpska i Federacija BiH postigle takav sporazum. Međutim, za razliku od Češke i Slovačke, izvjesno je da takvog sporazuma ovdje u BiH neće biti, jer na njega ne bi pristala Federacija BiH. Dakle, zbog toga je nemoguće razdruživanje u BiH, to jest ono je moguće pravno, jer to Ustav BiH ne zabranjuje, ali je faktički nemoguće zato što jedan od konstituenasa BiH, Federacija BiH, na to ne pristaje.
Za razliku od razdruživanja, secesija se ostvaruje silom. Onaj dio dotadašnje države koji želi izaći iz nje, čini to upotrebom moći i sile, uz uslov da ima moć i silu da to ostvari, a kako iskustvo govori secesije završavaju uspjehom pod uslovom da ih podržava i jedna ili više svjetskih sila.
Primjer koji potvrđuje upravo rečeno jeste nasilni raspad bivše SFRJ. Naime, secesionizam u Sloveniji i Hrvatskoj, koji je upotrebom sile želio da ove dvije republike izađu iz SFRJ, imao je snažnu podršku sila kakve su Njemačka, Velika Britanija, SAD, jednom riječju Zapad, pa je prevashodno zahvaljujući toj podršci imao onu potrebnu moć i silu koje su secesionističkim snagama u Sloveniji i Hrvatskoj omogućile da razbiju SFRJ, otcijepe te republike iz nje i formiraju ih kao zasebne države, koje su ubrzo zatim dobile priznanje upravo od tog Zapada, koje se naziva tzv. međunarodnim priznanjem.
Secesija postoji i u slučaju tzv. turske republike Sjeverni Kipar. I ona je nastala upotrebom sile (od strane Turske) i ta republika već decenijama faktički funkcioniše kao država, s tim što nju kao državu priznaje samo Turska.
Pokret za secesiju može, kako takođe govori iskustvo, nastati iz pravno sasvim osnovanih razloga. I uspjeti u svom cilju iz takođe sasvim opravdanih razloga.
Naime, ako određena cjelina unutar neke države trpi organizovanu, sistematsku, rasprostranjenu i kontinuiranu diskriminaciju kojom se dovodi u pitanje sam opstanak te cjeline i ustavnih prava koja ona ima, te ako se radi o diskriminacionoj praksi za koju nema izgleda da će prestati, onda se u međunarodnom pravu smatra da u tim uslovima takva cjelina unutar države ima pravo na secesiju, tzv. remedijalnu secesiju, jer je ona svojevrsni lijek protiv te diskriminacije i jedino efikasno sredstvo za preživljavanje i opstanak te cjeline.
U tom smislu treba gledati i shvatiti pravo na samoopredjeljenje naroda koje je garantovano Paktom UN o građanskim i političkim pravima, članom 1. tog Pakta, a taj Pakt je sastavni dio pravnog poretka u BiH, saglasno Aneksu I uz Ustav BiH.
Za Infomedia Balkan
Dr Milan Blagojević, ugledni univerzitetski profesor i doktor pravnih nauka, bivši član Senata Republike Srpske i pravni savjetnik srpskog člana Predsjedništva BiH, sudija Okružnog suda u Banja Luci koji je odbio da primijeni Zakon o privremenoj zabrani raspolaganja državnom imovinom Bosne i Hercegovine, koji je nametnuo visoki predstavnik u BiH, što je prvi takav slučaj u BiH pravosuđu.
Izvor: www.infomediabalkan.com
Komentariši