PUNO VIŠE OD RECENZIJE KNJIGE
DUHOVI PROŠLOSTI
DžEVADA GALIJAŠEVIĆA
U IZUZETNOJ ANALIZI BERISLAVA ĐURIĆA
FELJTON:
Berislav Đurić, Veliki intelektualac iz Banjaluke, kao utricajna javna ličnost, analizirao je najnoviju knjigu Dževada Galijaševića „Duhovi prošlosti“..
„Duhovi prošlosti“ su u proteklih mjesec dana promovisani u Banjaluci, Doboju, Derventi, Brodu i Novom Gradu. Veliko interesovanje čitalačke publike, stručnih krugova i javnosti bili su ključni razlog zbog koga je ovu izuzetnu knjigu pročitao i analizirao poznati banjalučki intelektualac Berislav Đurić.
U četrnaest nastavaka „Disident“, ekskluzivno objavljuje uvu analizu u formi jedinstvenog feljtona.
Abu Izat ili Babo
Čitajući Islamsku deklaraciju jasno je vidljiva Alijina ideološka dosljednost, vjernost mladalačkim idejama Muslimanskog bratstva. U duhu itdžihada, Alija muslimanskoj SDA partiji i Aktivnoj islamskoj omladini, omladinskom krilu SDA, bira moderne, dinamične nazive koji prikrivaju pravu suštinu, prirodu političkih organizacija.
Stranka demokratske akcije je muslimanska politička partija koja želi da prikaže formalni multietnički karakter i nazivom i u aktima partije. Zbunjujući i nejasan ali moderan, dinamični naziv sugeriše političku partiju koja nije eksluzivno nacionalne ni vjerske orjentacije nego je i usmjerena je prvenstveno na ostvarivanje demokratskih ciljeva demokratskim sredstvima. Aktivna islamska omladina je ništa drugo nego organizacija Mladih muslimana za 21. vijek naziva primjerenog modernom dobu. Odrednica „islamska“ ipak ukazuje na suštinu i pozadinu prirode i AIO i SDA!?
Na prvim višestranačkim izborima u SR BiH su pobijedile tri nacionalne stranke čime je SK BiH predao vlast poslije gotovo pola stoljeća. Slični procesi su se odvijali i u ostalim republikama SFRJ i država je ušla u period nestabilnosti poslije rušenja bipolarnog svijeta, pada Berlinskog zida[1] i raspuštanja Varšavskog pakta[2]. U novim geopolitičkim okolnostima SFRJ je izgubila važnost i bila je prepuštena centripetalnim i spoljnim destruktivnim silama. Ušli smo u period beskonačnih sastanaka republičkih administracija i postepenu disoluciju SKJ a potom i konačnog odumiranja države, o kojem smo učili iz socijologije. Problem su bile republičke granice koje nisu pratile granice etničkih prostora naroda. Uticaj Zapada, posebno Austrije i Njemačke je bio destruktivan, potpirivao je secesiju i jednostrane odluke tokom pregovora o konfederaciji jugoslovenskih republika za koju su secesionisti unaprijed znali da neće biti prihvaćena. Ideja o konfederaciji balkanskih republika nije nova i nastala je u krilu Kominterne i KPJ. JNA nije imala snage da izvrši državni udar, spriječi krvoproliće i natjera republičke predstavnike da, u skladu sa Ustavom SFRJ, razgovaraju o rješenju prihvatljivom za sve. Prema Ustavu SFRJ[3] o promjeni granica federacije se odlučivalo na osnovu saglasnosti i republika i pokrajina u Saveznoj skupštini. Te saglasnosti nije bili niti je insistirano na ovim članovima Ustava SFRJ, barem ne javno. Poslednji ekser u kovčeg federaciji je zakucao naš francuski „prijatelj“ Badinter koji je Odlukom broj 8[4] praktično ukinuo i Ustav SFRJ i državu.
U SR H je otvoreno pitanje Srba i vrlo brzo je došlo do oružanih sukoba i otvorenog rata dvije zajednice. Situacija u SR BiH je bila još složenija jer su u pitanju tri naroda koja su živjela na teritoriji koja nije bila etnički kompaktna. Aliji je nuđeno da SR BiH ostane u sastavu „skraćene“ Jugoslavije i da bude njen prvi predsjednik, što je on odbio. Poslije dvonacionalnog referenduma, bez učešća Srba i bez potrebne dvotrećinske većine SR BiH je krenula putem secesije i potpuno otvorila Pandorinu kutiju. Poslednji pokušaj da se spasi mir i napravi kakav takav dogovor je bio Kutiljerov plan[5] koji je odbio Alija Izetbegović ohrabren od strane američkog ambasadora Vorena Cimermana[6]. Alija nije želio da odustane od unitarne Bosne (i Hercegovine), islamske republike; islamskog društva, islamskih zakona, islamske države. Za početak rata u SR BiH se uzima 1. mart 1992. godine i ubistvo Nikole Gardovića na Baščaršiji[7]. Ponovo je na tok događaja bio presudan lični uticaj i ambicije Alije Izetbegovića. Iako je Fikret Abdić Babo dobio najviše glasova na izborima za člana predsjedništva, bio je prisiljen da svoje mjesto ustupi Aliji. Sa Abdićem na ključnoj poziciji vjerovatno bi bilo više prostora i šanse za pregovore. Indikativno je da su svi koji su se našli na putu Aliji Izetbegoviću završili sa presudom za ratne zločine uključujući i Fikreta Abdića!?
Na ovaj način je odumrla SFRJ i „zjenica oka“, lažno bratstvo i jedinstvo, ušli smo u dug, krvavi skuob u kojem je nastradalo oko 100.000 ljudi, još više raseljeno i uništena ogromna imovina koju su ljudi sticali čitav život. Podatke o ljudskim gubitcima je dokumentovao Mirsad Tokača u dvotomnoj „Bosanskoj knjizi mrtvih“[8]. Rat je završen potpisivanjem mirovnog sporazuma u američkoj vojnoj bazi Rajt Paterson u Dejtonu, Ohajo 21. novembra 1995. godine.
[1] https://sr.wikipedia.org/sr-ec/Берлински_зид, stranica posjećena 1. marta 2025. godine u 11:22 časova
[2] https://sr.wikipedia.org/sr-ec/Varšavski_pakt, stranica posjećena 5. marta 2025. godine u 11:47 časova.
[3] Član 5.
Teritorija Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije je jedinstvena i sačinjavaju je teritorije socijalističkih republika.
Teritorija republike ne može se menjati bez pristanka republike, a teritorija autonomne pokrajine — ni bez pristanka autonomne pokrajine.
Granica Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije ne može se menjati bez saglasnosti svih republika i autonomnih pokrajina.
Granica između republika može se menjati samo na osnovu njihovog sporazuma, a ako se radi o granici autonomne pokrajine — i na osnovu njene saglasnosti.
Član 283.
Skupština SFRJ:
1) odlučuje o promeni Ustava SFRJ,
2) pretresa i utvrđuje osnove unutrašnje politike i spoljnu politiku SFRJ, donosi savezne zakone i druge propise i opšte akte,
3) donosi društveni plan Jugoslavije, budžet federacije i završni račun federacije,
4) odlučuje o promeni granica Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije.
[4] https://sr.wikipedia.org/sr-ec/Arbitražna_komisija_Mirovne_konferencije_o_Jugoslaviji, stranica posjećena 2. marta 2025. godine u 09:22 časova
[5] https://sh.wikipedia.org/wiki/Carrington-Cutileirov_plan, stranica posjećena 2. marta 2025. godine u 09:35 časova
[6] https://sr.wikipedia.org/sr-ec/Voren_Zimerman, stranica posjećena 3. marta 2025. godine u 11:24 časova
[7] https://sh.wikipedia.org/wiki/Ubistvo_srpskog_svata_u_Sarajevu, stranica posjećena 3. marta 2025. godine u 11:56 časova
[8] http://old.documenta.hr/hr/bosanska-knjiga-mrtvih.html, stranica posjećena 3. marta 2025. godine u 12:02 časova
